KADIN CİNAYETLERİ
Bir süredir basından, İstanbul’da kurulan “Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu”nun faaliyetlerini takip ediyorum. Her kesimden kadının bir araya gelerek oluşturdukları bir platform. İçlerinde cinayete kurban gitmiş kadınların yakınları da var. İstanbul’un farklı semtlerinde düzenledikleri mitinglerle seslerini duyurmaya çalışıyorlar. Sadece İstanbul’da değil birçok ilde, farklı kadın örgütlerinin meydanlarda aynı amaç için sesleri yükseliyor:“Kadın cinayetleri durdurulsun istiyoruz!”
Oysa bugüne kadar yapılan araştırmaların %90’ı neden-sonuç ilişkisi üzerine kurulmuş durumdaydı. Kadın cinayetleri en çok hangi toplumlarda, neden işleniyor ve sonuçları... İstatistikler. Veriler... Neticede araştırmadan öte gitmeyen kısır döngü sınırdaki kalın çizgiye takılıp kaldı her zaman. Sınırı hiçbir zaman aşamadı. Birçok araştırma, faaliyetle sonuç ikileminde, çareye götürmeyen tek bilinmeyenli denklem olarak çıktı karşımıza. Girdaba sürükleyen, zamanı yiyip bitiren, daha çok acıyı, daha çok cinayeti açığa çıkaran tek bilinmeyenli bir denklem.
Sonunda toplumun, kanayan yarası olup çıktı her bir cinayet.
Değer bilinci
Max Weber, Toplumsal davranışları belirleyen sebeplerden birisi “davranışın değer-bilinciyle” belirlenmesidir” diyor. Ve bakın buna nasıl açıklık getiriyor; “Kim ‘davranışının doğuracağı neticelere aldırmaksızın sırf vazife, şeref, güzellik, zühd, sadakat ya da her hangi bir dava inancından
dolayı davranışta bulunursa, davranışını, ‘saf değer-bilinciyle’ sergilemiş olur” sonrasında
Weber şöyle devam ediyor; “Değer-bilinçli davranış, hep inanılan ‘ilkelere’ ya da “kişinin kendinden beklenildiğine inandığı ‘taleplere’ uygun davranışlardır.”
Weber’in bu tanımından yola çıkarak; kadın cinayetlerini sosyo-psikolojik boyutta değerlendirmek en doğrusu.
Cinayetlerin daha çok doğuda işlenmesi, batıda ise göç ile gelen aileler arasından çıkması kadın cinayetlerinin daha çok doğu kökenli olduğunu gösteriyor. Yani, töre ve namus cinayetleri.
Cinayeti işleyen fail sonucuna aldırmadan görevini yerine getiriyor. Çünkü istediği ya da ondan beklenilen bu. Sonuçta ‘kahraman’ ilan edilecek. Nitekim de öyle oluyor. Cinayeti işleyen kişilerin asla pişmanlık duymadığını, aileleri, çevreleri tarafından hatta cezaevinde dahi el üstünde tutulduğu, gerçeği cinayetlerin korkunç boyutlarını gün yüzüne çıkarmaya yetiyor.
Toplumun birçok kesiminde geleneğe ve töreye bağlılık, yaşamların beslendiği ana damardır. Bu bağlılığın ve yaptırım gücünün önemi, toplumun kimliğini oluşturmasıdır. Uyum, namus kavramıyla eşdeğerdir.
Kız çocuğunu ebediyen ailesinden, anadan babadan ayıran, kadınların yaşama hakkını erkeklerin eline veren, özgürlüğünü kısıtlayan gelenek.
Kadını bir namus tebası olarak gören, iffeti bacak arasında arayan zihniyet.
İşte kadını, yüklediği görevlerle bir meta haline getiren bu zihniyet, kadının toplumdaki yeri ve duruşunu belirleme de rol oynar. Bu gelenek için de kadın sadece soyun devamı için gerekli olan bir taşıyıcıdır.
Kadının, önemi ve değeri bütün bu normlara göre belirlenir. Onu ölüme götüren, yaşama hakkını elinden alan kurallar ve yasaklarla...
Bugüne kadar çok söylemler yapıldı, kadın cinayetleri üzerine. Yazılar yazılıp, kitaplar yayımlandı. Programlar düzenlendi. Akademik çevrede ya da resmi ve özel ilgili birçok kuruluş açıklamalarda bulundu.
Peki ya sonuç...
Bir bilinmeyenli denklem.
Yapılan araştırmalar da çözüme odaklanan kuruluşlar ise hep hukuk engeline takılıp kaldı.
Yasalar caydırıcı değil...
Halbuki kadın cinayetlerini ön gören toplum, hukuk yasalarını engel olarak görmüyor ki, caydırıcılığına aldansın.
Çareyi sadece hukukta aramak çözüm getirmiyor. Sosyal normların yapılandırdığı, kültürlerin, kendi içlerinde barındırdığı, kural ve yasaklar bütünü, töreler ve gelenekler... İşte hukuk kurallarının birkaç adım önünden giden ve sonu belirleyen gerçek olgular.
Evet, kadın cinayetleri bir kanunun sonucudur. Hiçbir yerde yazılı olmayan kanunun.
Geleneğin ve törenin hüküm sürdüğü yörelerde gelişim ve değişim son derece yavaş ilerler. Dış dünyaya kapalı, kabuğunu kırmaya korkan yapısı için de bu iki olgu; kural ve yasakları azalmadan, gücünden hiçbir şey kaybetmeden kutsanmışlığını sürdürür.
Sosyal normların yapılandırdığı kültürlerin her geçen gün teknoloji de sanatta gelişerek ilerleyen yaşam şartları, söz konusu töre, namus ve kadın olunca duruyor. Belki bin yıldan fazla zamandır yerinde sayıyor aynı zihniyet. Kendilerini dört tarafı kalın siyah duvarlarla örülü yapıya hapsediliyor. Hayallerin, umutların, sevginin, hoşgörünün, birlikteliğin anlamsızlaştığı, bir türlü barınamadığı siyah yapıya.
Ve bir kadın cinayeti... Arkasından bir daha.. Ve, bir cinayet daha, Güldünya’lar, Medine’ler, Şeyma’lar...
İnsanlık suçu
Perde arkasında ailenin ve çevrenin suç ortağı olduğu cinayetler.
Ne faili bir tanedir ne de kurbanı. Yapılan eylemi haklı bulan, destekleyen her erkek failidir bu cinayetlerin. Ve yaşamına ibret olması istenilen, aynı tehdidi, baskıyı üzerinde hissederek yaşayan her kadın kurbandır.
Sadece kadın haklarının, hiçe sayılması değildir bu cinayetler. Kadın örgütlerinin tek başına üstlenmesi gereken bir görev de değildir.
Tamamen insan haklarının çiğnenmesidir!
Bir insanlık suçudur.
Bireyden topluma, toplumdan devlete herkesini görevidir.
Ya işlenen cinayetlerden sonra geri de kalanlar. Analar, babalar, çocuklar...
Önce öldürtüp, sonra ağıtlar yakılır, kimi zaman, kimi zamansa sessiz bir o kadar da sinsice devam eder hayat. Fakat geride kalan parçalanmış ailelerin yaşadığı sosyo-psikolojik gerilim farklı bir boyutta devam eder. Ta ki başka kurban seçilinceye dek... .
YAYINLANDIĞI YER: RADİKAL GAZETESİ 01 EKİM 2010
http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalHaberDetay&ArticleID=1021575&Date=01.10.2010&CategoryID=99
